Μπορούν να συνεργασθούν τα κόμματα του κεντρώου χώρου; ΝΑΙ! Με διαπραγμάτευση βασισμένη στις Αρχές και στις Αξίες!

Συνεχίζοντας την εξέταση των εργαλείων που χρειάζονται για να μπορεί να γίνει μία αξιόπιστη συνεργασία, βιώσιμη και με πολλαπλασιαστικά συνεργατικά αποτελέσματα, παραθέτουμε (σε συνέχεια της δημοσίευσης για την αξιοποίηση της θεωρίας παιγνίων) και την αξιοποίηση των μεθόδων διαπραγμάτευσης που χρησιμοποίησε η «κοινωνία αξιών», από κοινού με τους «Δημοκρατικούς», στην επιτευχθε’ισα συνεργασία μας.

Ακολουθώντας την αρχή της πλήρους διαφάνειας στις λειτουργίες μας, θεωρούμε ότι, η διασπορά αυτής της γνώσης βοηθάει στον εξορθολογισμό των δρώντων, με αποτέλεσμα να επιτυγχάνονται καλύτερα αποτελέσματα στην επικοινωνία, στις αποφάσεις στις δράσεις και εν τέλει στη συνεργασία μεταξύ όλων των κομμάτων του κεντρώου χώρου, που είναι και το ζητούμενο, εάν θέλουμε να είμαστε ισχυροί αντίπαλοι του πολιτικού κατεστημένου.

Γιατί η συνεργασία είναι ο καθοριστικός παράγων επιτυχίας στην σημερινή εποχή. Οι ηγεσίες του σήμερα θα πρέπει να επιτυγχάνουν σταθερές και αξιόπιστες συνεργασίες.

Εάν, συνεπώς, στον κεντρώο χώρο επιτευχθούν συνεργασίες μεταξύ των κομμάτων, θα είναι προς όφελος της χώρας μας, έστω κι αν οι συνεργασίες αυτές επιτευχθούν από άλλους φορείς πολιτικής, που ενδεχόμενα θα αξιοποιήσουν την πρόταση που παρουσιάζουν σήμερα η «κοινωνία αξιών» και οι «Δημοκρατικοί».

Ας δούμε τα δυο πιο συνηθισμένα εμπειρικά και συμπεριφορικά, ως επί το πλείστον, μοντέλα διαπραγμάτευσης, που κυριαρχούν στην καθημερινότητα και στην πολιτική: Το μοντέλο «Σκληρής Διαπραγμάτευσης» και το μοντέλο «Μαλακής Διαπραγμάτευσης». Μάλιστα στην καθημερινή γλώσσα η «Σκληρή Διαπραγμάτευση» υπονοεί και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, γιατί κάποιος υποστηρίζει μαξιμαλιστικά τα συμφέροντά του και δεν φαίνεται να είναι ενδοτικός, εάν δε αποτύχει η διαπραγμάτευση τότε “φταίει” ο άλλος, που δεν υποχώρησε. Αντίθετα, η «Μαλακή Διαπραγμάτευση» υπονοεί και μεγαλύτερη υποχωρητικότητα και εάν δεν φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα θεωρείται κακό δείγμα υποχωρητικότητας και ενδοτικότητας, ενώ αν φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα θεωρείται ως ‘’μαλαγανιά’’, δηλαδή βρήκε τον άλλο υποχωρητικό και αφελή και τον τούμπαρε. Και στις δύο περιπτώσεις αναδεικνύονται προβλήματα συνεργασίας, εμπιστοσύνης, βιωσιμότητας και αποτελεσματικότητας.

Υπάρχει όμως και τρίτη πιο αποτελεσματική μέθοδος, η μέθοδος διαπραγμάτευσης που διαμόρφωσε το «Harvard University», στο «Harvard Negotiation project» και η οποία έχει χρησιμοποιηθεί με μεγάλη επιτυχία σε πολλούς τομείς επιχειρηματικών, κρατικών και διεθνών διαπραγματεύσεων, με τον πιο δύσκολο ίσως τομέα την διαπραγμάτευση για τον παγκόσμιο έλεγχο των όπλων και κυρίως των πυρηνικών όπλων μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας.

Συγκεκριμένα, το μοντέλο της «Διαπραγμάτευσης με Αρχές», ή « Διαπραγμάτευσης βασισμένη στις Αξίες» (‘’Principled Negotiation’’ ή ‘’Negotiation on the Merits’’), βασίζονται στα παρακάτω:

Οι συμμετέχοντες δεν χαρακτηρισθήκαμε ως σκληροί ή μαλακοί, αφού μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε κάθε εργαλείο που είχαμε για να δώσουμε λύση στο πρόβλημα. Δεν ήμασταν δέσμιοι συμπεριφορικών είτε ψυχολογικών περιορισμών. Επιλύαμε τα προβλήματα, δεν τα επιβαρύναμε με εξωγενή χαρακτηριστικά. Ο στόχος ήταν μία σοφή συμφωνία και μια δίκαιη και βιώσιμη λύση, η οποία επιτεύχθηκε συνεργατικά με γνώμονα την αποτελεσματικότητα.

Αρχή 1η :
Διαχωρίσαμε τους ανθρώπους από το πρόβλημα
• Είμαστε μαλακοί με τους ανθρώπους, αλλά σκληροί για το πρόβλημα
• Προχωρήσαμε ανεξάρτητα από το εάν υπήρχε εξ αρχής εμπιστοσύνη ή όχι (είναι δύσκολο να το γνωρίζει κανείς αυτό από την αρχή).
• Χτίσαμε την εμπιστοσύνη στην πορεία με την στάση μας.

Αρχή 2η :
Δώσαμε έμφαση στην κατανόηση των συμφερόντων αλλήλων. Δεν «κολλήσαμε» στείρα σε στατικές θέσεις.
• Διερευνήσαμε τίμια και διεξοδικά, με ευήκοα ώτα, τα συμφέροντα αλλήλων.
• Αποφύγαμε να τοποθετήσουμε κόκκινες γραμμές στην αρχή της διαπραγμάτευσης, διότι συνήθως οι κόκκινες γραμμές στην αρχή είναι πολύ πιο πάνω από ότι χρειάζεται στην πραγματικότητα.

Αρχή 3η :
Ανακαλύψαμε και δημιουργήσαμε επιλογές με αμοιβαίο όφελος
• Διαμορφώσαμε εναλλακτικές, πολλαπλές επιλογές για να διαλέξουμε.
• Αποφασίσαμε αργότερα με θεσμικό τρόπο για το ποια ήταν η καλύτερη (συνεχής διαδικασία).

Αρχή 4η :
Επιμείναμε στο να βασισθούμε σε σταθερές και σε αντικειμενικά κριτήρια
• Προσπαθήσαμε να καταλήξουμε σε δίκαιο και βιώσιμο αποτέλεσμα, βασιζόμενοι σε σταθερές που ήταν ανεξάρτητες από την επιθυμία, τις προκαταλήψεις και τους φόβους.
• Αιτιολογήσαμε και τεκμηριώσαμε ελεύθερα και χωρίς κρυψίνοια τα επιχειρήματά μας και ήμασταν ανοικτοί να ακούσουμε τα τεκμήρια και τα επιχειρήματα των άλλων. Βασισθήκαμε στις αρχές και στις αξίες όχι στην πίεση που μπορούσε να εξασκήσει ο καθένας από εμάς.

Στέλιος Φενέκος
Συντονιστής των πολιτικών θέσεων της ‘’κοινωνίας αξιών’’