Που βρισκόμαστε σήμερα

Που βρισκόμαστε σήμερα

Η κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η Ελλάδα είναι εξαιρετικά δυσχερής, ίσως η πιο δυσχερής μετά τον εμφύλιο. Το περίσσευμα κομματισμού και το έλλειμμα δημοκρατίας, το περίσσευμα κρατισμού και το έλλειμμα κράτους, το περίσσευμα διαφθοράς και το έλλειμμα εντιμότητας, το περίσσευμα εσωστρέφειας, χρεών και κατανάλωσης και το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας, εξωστρέφειας και ανάπτυξης, το περίσσευμα εκπαίδευσης και το έλλειμμα παιδείας, το περίσσευμα λαϊκισμού και δημαγωγίας και το έλλειμμα ενημέρωσης και υπευθυνότητας, μας οδήγησαν στη πορεία προς τη χρεωκοπία, προς την  οικονομική, τη κοινωνική και τη πολιτική κρίση και τη κρίση αξιών. Βρισκόμαστε πλέον εκτεθειμένοι σε τεράστιους κινδύνους για τη χώρα και τον Ελληνισμό, δεδομένης και της αρνητικής δυναμικής που αναπτύσσεται στην Ευρώπη και στο παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα.

Το παγκόσμιο σύστημα βρίσκεται σε οικονομική ανισορροπία με μία δυναμική πολλαπλών ανταγωνισμών και συγκρούσεων, όπως μεταξύ του χρηματικού κεφαλαίου και της πραγματικής οικονομίας, των χωρών, των οικονομιών και των νομισμάτων, με αποτέλεσμα να πυροδοτούνται κοινωνικές συγκρούσεις, το χάσμα μεταξύ των πλούσιων και των φτωχών να διευρύνεται και μεγάλες κοινωνικές ομάδες να αποκλείονται ή να απειλούνται από περιθωριοποίηση.

Σε παγκόσμιο αλλά και εθνικό επίπεδο, με λίγες εξαιρέσεις, υπάρχει έλλειμμα πολιτικών ηγεσιών, ήθους και αξιών, πολιτικής και θεσμών, με συνέπεια την αδυναμία ρύθμισης και ελέγχου της οικονομικής, κοινωνικής και της τεχνολογικής δυναμικής. Οι «αγορές», εκμεταλλευόμενες τις αδυναμίες των πολιτικών εξουσιών, συγκεντρώνουν τεράστια δύναμη και μπορούν να επιβάλλουν τους κανόνες του παιχνιδιού για το συμφέρον τους.

Στην ΕΕ εκτός από αυτά, υπάρχει το έλλειμμα της ανταγωνιστικότητας και των θεσμών ολοκλήρωσης, το έλλειμμα της ηγετικής ομάδας, μια υποβόσκουσα δυναμική σύγκρουσης συμφερόντων των χωρών-μελών, καθώς και το πρόβλημα μιας άκρως περιοριστικής και αδιέξοδης πολιτικής που επιβάλλεται κυρίως από τη Γερμανία. Η Ευρωζώνη κινδυνεύει να εγκλωβιστεί συνολικά σε ύφεση μακράς διαρκείας, λόγω μιας επαπειλούμενης δυναμικής εξελίξεων που δύσκολα μπορεί να αναστραφεί, αν συνεχίσει να αντιμετωπίζει τη δημοσιονομική κρίση στο Νότο με μοναδικό εργαλείο τις περικοπές, χωρίς ταυτόχρονη στήριξη πολιτικών ανάπτυξης.

Η χώρα μας, λόγω των συνεπειών αυτής της παγκόσμιας δυναμικής, είναι βέβαιο ότι τις επόμενες δεκαετίες θα βρεθεί σε συνθήκες πλήρους αβεβαιότητας, ισχυρού οικονομικού και πολιτικού ανταγωνισμού, καθώς και ισχυρών περιορισμών και πιέσεων από τη δυναστεία του χρηματικού κεφαλαίου. Δυστυχώς, βρέθηκε μέσα σε τούτη τη θαλασσοταραχή στη χειρότερη θέση των τελευταίων δεκαετιών.

Στην οικονομία, εκτός από τα υψηλά ελλείμματα και το δημόσιο χρέος, στηριζόμαστε σε γυάλινα πόδια, λόγω έλλειψης υγιών δομών, επιχειρηματικότητας, καινοτομιών, ανταγωνιστικότητας, εξωστρέφειας και προοπτικών ανάπτυξης. Στην εγχώρια αγορά, οι κρίσιμοι τομείς ελέγχονται από τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και στα ράφια κυριαρχούν τα εισαγόμενα προϊόντα, ακόμα και στα τρόφιμα, στα φρούτα και στα λαχανικά, με αποτέλεσμα το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου να είναι χρόνιο και υψηλό. Η παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών στηρίζεται κυρίως σε αυτοαπασχολούμενους και σε μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις, που δεν μπορούν να επιτύχουν οικονομίες κλίμακας και διεθνή ανταγωνιστικότητα. Το ποσοστό των απασχολούμενων σε επιχειρήσεις άνω των 250 εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων και των ΔΕΚΟ, μετά βίας φτάνει στο 9% του εργατικού δυναμικού. Σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία της ΕΕ, στην Ελλάδα οι αυτοαπασχολούμενοι και οι εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις με λιγότερους από 10 απασχολούμενους, ανέρχονται στο 57% των όσων απασχολούνται στη λεγόμενη «μη χρηματοοικονομική επιχειρηματική οικονομία», ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στη Γερμανία είναι 18%, στη Δανία 20% και στην ΕΕ 30%. Οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις στις χώρες της ΕΕ έχουν μέγεθος πολλαπλάσιο από αυτό των ελληνικών. Πρόκειται για μια οικονομία που ουσιαστικά αποτελείται από «μικρομάγαζα», ελεύθερους επαγγελματίες, δημόσιους υπαλλήλους και αγρότες που επιβιώνουν κυρίως μέσω των επιδοτήσεων. Διαθέτουμε ελάχιστες εξαγωγικές, διεθνοποιημένες, μεγάλου μεγέθους και διεθνώς ανταγωνιστικές επιχειρήσεις. Δεν διαθέτουμε εθνικές επωνυμίες (nationalbrands), ενώ οι πωλήσεις και η προώθηση των τουριστικών και αγροτικών προϊόντων ελέγχονται από ξένες επιχειρήσεις που καρπώνονται το μεγαλύτερο ποσοστό του κέρδους.

Οι συμβάσεις του νέου μνημονίου, μας έχουν καταστήσει μια χώρα με λειψή δημοκρατία και υποθηκευμένη λαϊκή κυριαρχία. Η εκποίηση της δημόσιας περιουσίας υποθηκεύει την μελλοντική ανάπτυξη της χώρας, όχι μόνο λόγω χαμηλών τιμών, στις οποίες θα πουληθούν οι ΔΕΚΟ και τα υπόλοιπα δημόσια περιουσιακά στοιχεία, αλλά διότι ταυτόχρονα περιορίζονται οι ευκαιρίες και οι δυνατότητες των Ελληνικών επιχειρήσεων. Για παράδειγμα, η αγορά τηλεπικοινωνιών των Βαλκανίων δεν έχει πλέον κανένα όφελος για τη χώρα, αφού η όποια κερδοφορία του ΟΤΕ από αυτές, ανήκει στους Γερμανούς μετόχους του. Το πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων έχει εκμηδενισθεί δύο χρόνια τώρα, όπως άλλωστε και το ΕΣΠΑ, που ακόμη αναμένεται η εκκίνησή του, ενώ τα σχέδια για την αξιοποίησή του είναι τουλάχιστον θολά. Οι υγιείς επιχειρήσεις ασφικτυούν από την ύφεση, την έλλειψη ρευστότητας και εμποδίζονται ακόμη ισχυρώς από το ρυθμιστικό και νομικό πλαίσιο, τη γραφειοκρατία, την έλλειψη χωροταξικού σχεδιασμού, το φορολογικό πλαίσιο που συνέχεια αλλάζει, τις ελλιπείς υποδομές και τον κρατισμό.

Οι αριθμοί και οι δημοσιονομικοί στόχοι του συμφωνημένου με τη τρόικα μεσοπρόθεσμου προγράμματος δεν βγαίνουν, τουλάχιστον μέχρι τώρα. Η ύφεση του 2011 έφτασε στο 7%, ενώ θα συνεχισθεί και το 2012, περίπου 5% χωρίς βεβαίως να υπάρχει κάποια βάσιμη αισιοδοξία για τα επόμενα χρόνια, αν δεν αλλάξουν ριζικά τα πράγματα. Παράλληλα, με την ραγδαία αύξηση της ανεργίας, (εκτιμάται το 2012 θα εκτιναχθεί στο 25%) και της φτώχειας και της εγκληματικότητας, η κυβέρνηση αδυνατεί ή αρνείται ν’ αντιμετωπίσει με αποφασιστικότητα, σεβασμό στον άνθρωπο και κοινωνική ευαισθησία, σημαντικά κοινωνικά προβλήματα όπως είναι η ασφάλεια, η ανεργία, το μεταναστευτικό, τα ναρκωτικά.

Το κατεστημένο πολιτικό σύστημα, ουσιαστικά είναι περισσότερο χρεοκοπημένο απ’ ότι η οικονομία μας, και δεν μπορεί να δημιουργήσει τις συνθήκες ανάπτυξης και την κινητοποίηση των παραγωγικών δυνάμεων, αλλά ούτε μπορεί να επιφέρει τις στοιχειώδεις αυτονόητες αλλαγές που οι δανειστές μας επιβάλλουν. Εγκλωβισμένο στις ιδεοληψίες του, αρκείται στην ταμειακή διαχείριση που επιτείνει την υφεσιακή πολιτική και στηριζόμενο στον εκβιασμό της πτώχευσης, συνεχίζει να παίρνει άδικα κοινωνικά και αναποτελεσματικά μέτρα που βαθαίνουν την ύφεση, ενώ ταυτόχρονα έχει τη ψευδαίσθηση ότι η υλοποίηση των ριζικών αλλαγών είναι ζήτημα νόμων, διαταγμάτων, εγκυκλίων, πολιτικής επικοινωνίας και προπαγάνδας. Η αναξιοπιστία του έχει κάνει τους εταίρους μας στην Ε.Ε. να έχουν εξαντλήσει τα όρια της ανοχής τους για ν’ αρχίσουν να σκέφτονται το σενάριο της εξόδου μας από την Ευρωζώνη, που ασφαλώς θα είναι τραγική για τον Ελληνικό λαό. Τα κόμματα αντιπολίτευσης παρά τις διαφορές τους, έχουν ως προτεραιότητα την αύξηση της επιρροής στους απογοητευμένους πολίτες, λόγω των λαθών και των κακών πολιτικών της κυβέρνησης και όχι τη συσπείρωση τους στη βάση ενός εθνικού οράματος και μιας στρατηγικής, συνεκτικής και συναινετικής πρότασης διεξόδου από τη κρίση και το μέλλον της χώρας.

Η κοινωνία μας βρίσκεται σε σύγχυση, τρομοκρατημένη και κατακερματισμένη  Άλλοι ξεσηκώνονται λόγω θυμού και αγανάκτησης που πηγάζει από την κοινωνική αδικία, την ατιμωρησία, κοινωνική αναλγησία και την κυβερνητική προκλητικότητα και άλλοι προσπαθούν να διατηρήσουν τα κεκτημένα. Πολλοί μένουν απαθείς, ευχόμενοι να βρεθούν κάποιοι και ν’ αναδειχθούν σε μια νέα πολιτική δύναμη με βούληση και ικανότητα για να βγούμε από τη κρίση. Δυστυχώς, μέχρι τώρα, εκτός από κάποιες κινήσεις «εθνικών σωτήρων» και μαγικών λύσεων που φοβίζουν και οδηγούν την κοινωνία σε συντηρητισμό και συνεπώς ενισχύουν τη δύναμη του κατεστημένου πολιτικού συστήματος, οι ετερόκλητες και απομονωμένες κινήσεις πολιτών, βρίσκονται σε εμβρυακό στάδιο και αδυνατούν να συγκροτηθούν και ν’ αναδειχθούν σε μια κρίσιμη δύναμη, που θα μπορούσε να παίξει τον καταλύτη κοινωνικών διεργασιών για την ανάδειξη νέων πολιτικών δυνάμεων στα πλαίσια της δημοκρατίας.